Dominika Skowron Społeczeństwo często nie zwraca uwagi, jak korzystna dla nas jest aktywność fizyczna bądź nie zdaje sobie sprawy, czym właściwie ona jest. Aktywność fizyczna to w najprostszym ujęciu dowolna forma ruchu ciała wywołana przez pracę mięśni szkieletowych. Jak się okazuje, nie trzeba trenować na szeroką skalę, aby powiedzieć, że jest się aktywnym fizycznie. W tym artykule dowiesz się: Co to aktywność fizyczna? Jak aktywność fizyczna wpływa na zdrowie fizyczne i psychiczne? Co to właściwie jest zdrowie – jaka jest jego definicja oraz jak zacząć aktywność fizyczną małymi krokami.
Czym jest aktywność fizyczna?
Aktywność fizyczną definiuje się jako dowolną formę ruchu ciała dzięki pracy skurczów mięśni, przy której wydatek energetyczny jest wyższy niż wydatek energetyczny spoczynkowy. Reasumując, jest ona po prostu każdą formą ruchu naszego ciała. Obejmuje wszystkie formy aktywnego spędzania czasu rekreacyjnie, jak i sportowo. Aktywność fizyczną można podzielić na aktywność stricte treningową, ale również na spontaniczną aktywność fizyczną (NEAT) do tej aktywności zaliczamy również porządki domowe, taniec, fitness, narty, spacer, pójście po zakupy i inne formy spędzania czasu wymagające pracy mięśni (Gąsior-Ostachowska A. i. in., 2014).
Zdrowie, zdrowie psychicznie i fizyczne – definicje
Pojęcie zdrowia jest mieszanką przynajmniej trzech nauk: Medycyny, Psychologii i Socjologii. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) definiuje zdrowie jako stan całkowitego fizycznego, psychicznego i społecznego dobrostanu. Zdrowie jest stanem sprawnego funkcjonowania organizmu na płaszczyznach psychicznych, fizycznych i socjalnych. Zdrowie nie jest tylko brakiem choroby, bądź urazu. Jest to kompletny dobrostan człowieka. Do jego oceny zalicza się poziom sprawności organów w ciele człowieka, samopoczucie psychiczne i zachowania społeczne, a także spokój ducha (Domaracki J. 2013).
Zdrowie psychiczne to dobrostan, w którym jednostka potrafi radzić sobie z różnorodnościami w życiu, realizuje swoje możliwości, a przede wszystkim jest w stanie odpowiednio dobrze funkcjonować w życiu społecznym i produktywnie pracować. Jest to fundament dobrego samopoczucia i efektywnego funkcjonowania w społeczeństwie. Zatem nie jest to tylko brak zaburzeń o podłożu psychicznym w organizmie, jest to szerokie spektrum powiązane z doświadczeniami człowieka, które są czynnikami wpływającymi na zdrowie ogólne (Gromulska L. 2014).
Zdrowie fizyczne odnosi się do ciała. Zatem jest to dobrostan jednostki, w której nie występują żadne zaburzenia czy choroby. Odnosi się do kondycji organizmu, która odpowiada za funkcjonowanie narządów i stawów (Demel M. 2002).
Rola aktywności fizycznej – wpływ na zdrowie fizyczne i psychiczne
- zmniejsza wskaźnik umieralności;
- zmniejsza ryzyko chorób sercowo-naczyniowych oraz chorób układu nerwowego;
- zapobiega rozwojowi cukrzycy, nadciśnienia, otyłości czy osteoporozie;
- zmniejsza ryzyko nowotworów;
- pomaga w utrzymaniu odpowiednich wartości cholesterolu całkowitego i trójglicerydów we krwi;
- wspomaga gospodarkę węglowodanową w organizmie, dzięki czemu wspomaga utrzymanie prawidłowego poziomu cukru we krwi;
- sprzyja wzrostowi masy kostnej i mięśniowej;
- opóźnia procesy starzenia się organizmu;
- Odpowiednio dobrany wysiłek fizyczny umożliwia osobom w podeszłym wieku lepszą kontrolę i niezależność dzięki większej sprawności i wydolności fizyczne;
- poprawia wydolność, zdolności manualne;
- poprawia samopoczucie- zmniejsza ryzyko depresji,obniża stany lękowe;
- redukuje poziom stresu, jest odskocznią od myśli, które nas obarczają;
- ułatwia utrzymanie reżimu dietetycznego;
- zapewnia prawidłowy przebieg neuroprzekaźników w mózgu tj. serotonina, dopamina, endorfiny;
- poprawia zachowanie funkcji kognitywnych (Gieroba B., 2019).
Aktywność fizyczna – jak ją wprowadzić do codziennej rutyny?
Aktywność fizyczna z pozoru wydaje się łatwa do podjęcia, jednak bardzo często złe przygotowanie bądź zły dobór diety do ćwiczeń zniechęca do jej kontynuowania. Bardzo dużo osób też uznaje podczas reżimu dietetycznego, że aktywność fizyczna jest konieczna. Jednak jak wprowadzić aktywność fizyczną do rutyny, aby stała się czymś co lubimy robić i sprawia nam przyjemność?
Postaw sobie cel – czym ma być dla nas aktywność fizyczna, określ co chcesz osiągnąć?
Doprecyzuj czy jest to forma na poprawę wyglądu twojego ciała, czy zależy Ci można na regularnej aktywności, aby poprawić np. swoją gospodarkę węglowodanową? A może jedno i drugie?
Zaczynaj od lżejszych aktywności np. dłuższy spacer, wycieczka rowerowa, wyjście na łyżwy z rodzina/ znajomymi
Nie narzucaj sobie zbyt wysokiej poprzeczki. Zapisz na kartce jak wygląda twoja aktualna aktywność fizyczna. Jeśli jest zerowa warto postawić sobie na początku cel minimalny np. 2 treningi po 30 minut lekkiego treningu np. spacer/rowerek stacjonarny i z czasem zwiększać częstotliwość treningów, albo wydłużać ich czas trwania. Aby było ci łatwiej możesz od razy doprecyzować dni, w które najłatwiej będzie Ci taką aktywność podjąć.
Jeżeli zaczynamy od siłowni warto sięgnąć po poradę trenera personalnego bądź znajomej osoby, która ma większa wiedzę od nas
Dożą barierą na początku jest strach przed nowym miejscem obecność osoby, która nas wprowadzi i przedstawi jak ćwiczyć na poszczególnych sprzętach sprawi, ze nasz komfort treningu będzie większy.
Zaproponuj znajomym wspólną aktywność np. łyżwy, spacer, rower, rolki itp.
Podczas wdrażania aktywności fizycznej warto słuchać swojego organizmu – jeżeli czujemy się zmęczeni, nie zmuszam siebie do aktywności fizycznej
Aktywność, do której się zmuszamy, której nie lubimy będzie aktywnością, której będziemy chcieli unikać. Staraj się więc znaleźć taki trening, aby była to dla ciebie przyjemność.
Podsumowanie
Aktywność fizyczna jest dowolną formą ruchu z udziałem mięśni szkieletowych. Korzystnie wpływa na nasze zdrowie zarówno fizyczne jak i psychiczne. Odpowiada za obniżenie poziomu cukru we krwi, zapobiega chorobom metabolicznym, reguluje gospodarkę węglowodanową czy też obniża wskaźnik umieralności. Dla osób w podeszłym wieku, aktywność fizyczna wspomaga zdolności motoryczne i zwiększa niezależność. Aktywność fizyczna podejmowana przez nas korzystnie wpływa na zdrowie psychiczne, jest odskocznią od rzeczywistości; redukuje poziom stresu, obniża ryzyko depresji. Aktywność fizyczna ma też dobry wpływ na wygląd naszego ciała. Jest to czynnik który poprawia nam samopoczucie, a za tym idzie pozytywnie postrzeganie siebie. Warto wprowadzić aktywność, dzięki której czujemy się lepiej, zdrowiej. Należy pamiętać aby wdrażać się w nią małymi krokami i przede wszystkim z dużą cierpliwością. Lepiej zacząć trening z mniejszą intensywnością i czuć satysfakcję po dłuższym czasie, kiedy osiągniemy postawiony sobie cel niż zniechęcić się na wstępie.
Bibliografia
- Demel M.(2002) “Pedagogika zdrowia” Chowanna 1, 13-26, 2002
- Domaradzki J. (2013) “ O definicjach zdrowia i choroby” Folia Medica Lodziensia 2013,40/1:5-29
- Gieroba B. (2019) “Wpływ aktywności fizycznej na zdrowie psychiczne i funkcje poznawcze” Medycyna ogólna i Nauki o zdrowiu, 2019, Tom 25 nr.3 153-161
- Gromulska L. (2010) “Zdrowie Psychicznie w świetle światowej organizacji zdrowia” Przegl. Epidemiol 2010; 64: 127 – 132
- Mendyk K., Antos- Latek K., Kowalik M., Pagacz K., Lewicki M., Obel E. (2017) “Zachowania prozdrowotne w zakresie odżywiania i aktywności fizycznej u dzieci i młodzieży szkolnej w wieku 18. roku życia” Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne , ISSN 2082-9876 (print) ISSN 2451-1870 (online)
- Ostachowska-Gąsior A., Rosiek- Krzekowska T., Górska S. (2014) “Ocena wiedzy żywieniowej osób o wysokiej aktywności fizycznej uczęszczającej do klubów” Prob. Hig. Epidemiol 2014 95(4) 969-974
