Choroby tarczycy – diagnostyka

W ostatnich latach coraz więcej osób cierpi na choroby tarczycy. Statystycznie częściej chorują kobiety jednak choroby nie odpuszczają również panów. Największa zachorowalność przypada między 25 a 45 r.ż

Na rozwój chorób tarczycy wpływają m.in. predyspozycje genetyczne, ale również styl życia, stres, zła jakościowo dieta, niewysypianie się czy zanieczyszczone środowisko. Z roku na rok zachorowań jest coraz więcej czemu sprzyja szybki pęd życia, który prowadzimy.

Zaburzenia i choroby tarczycy

Niedoczynność tarczycy

Niedoczynność tarczycy jest zaburzeniem funkcjonowania gruczołu tarczowego (tarczycy), którego prowadzi do zbyt niskiego wydzielania hormonów przez tarczycę w stosunku do potrzeb organizmu. Wyróżniamy niedoczynność pierwotną i wtórną.

Niedoczynność pierwotna – do jej rozwoju dochodzi wówczas, gdy uszkodzona zostaje struktura tarczycy, następuje wówczas spadek hormonów T3 (trójjodotyroniny) i T4 (tyroksyny).

Niedoczynność wtórna – jest wtedy, kiedy struktura tarczycy nie ulega uszkodzeniu, ale na skutek dysfunkcji przysadki lub podwzgórza, które „nadzorują” pracę tarczycy, dochodzi do zaburzeń. Wówczas gruczoł tarczowy wydziela niewystarczające ilości swoich hormonów.

Który typ niedoczynności występuje częściej?

Statystycznie częściej występuje niedoczynność pierwotna. Jest ona wynikiem m.in. niedoboru jodu, autoimmunologicznego zapalenia tarczycy (choroby Hashimoto), stosowania farmakoterapii np. Amidaronem.

Nadczynność tarczycy

Nadczynność tarczycy jest zaburzeniem, w którym tarczyca produkuje za dużo hormonów w stosunku do potrzeb organizmu.

Najczęstszymi przyczynami nadczynności tarczycy są wole guzkowe toksyczne, które mają zdolność wytwarzania hormonów tarczycy oraz choroba Gravesa- Basedowa.

Hashimoto

Jest chorobą autoimmunologiczna co oznacza, ze układ autoimmunologiczny niszczy strukturę tarczycy upośredzajac wydzielania hormonów. Hashimoto jest najczęstszm rodzaj zapalenia tarczycy i najczęstsza przyczyna pierwotnej niedoczynności gruczołu tarczowego. W obrazie Hashimoto charakteryzuje się roległymi naciekammi limfatycznymim w obrębie tarczycy. W wyniku rozwoju choroby dochodzi do zwłóknienia i atrofii miąższu tarczycy.

Choroba Gavesa-Basedova

Choroba Gravesa- Basedowa tak jak Hashimoto jest schorzeniem autoimmunologi o charakterze autoimmunologicznym. Charakteryzuje się wydzielaniem nadmiernymi ilościami hormonów przez tarczycę, w wyniku stymulacji przez immunoglobuliny klasy IgG, które naśladują fizjologiczne działania hormonu tyreotropowego wytwarzanego przez przysadkę.

Tyle tych zaburzeń ale jak zdiagnozować, które nas dotyczy?

Przy chorobach tarczycy należy wykonać pełny profil tarczycowy tzn:

• TSH
• FT3
• FT4
• anty-TG
• anty-TPO

oraz wykonać USG tarczycy

Choroby tarczycy – Hormony i przeciwciała

TSH – hormony przysadki mózgowej

TSH jest najczulszym hormonem, często więc zanim jeszcze dojdzie do zaburzeń wydzielania hormonów tarczycowych TSH wskazuje na to, ze cos złego się dzieje w organizmie. Niestety, mimo że jest najczulszy to nie zawsze wykonanie badań samego TSH jest wystarczające do zdiagnozowania choroby. Bardzo często zdarza się, że TSH jest w idealnych granicach normy, a FT3 i FT4 są dalekie od normy.

Jak interpretować wyniki TSH?

Normy TSH są bardzo szerokie i nieco różnią się od labolatorium, w którym są wykonywane badania. Wyniki TSH uznawany za „prawidłowy” znajduje się w przedziale od 0,27 do 4,2ulU/ml. NIE OZNACZA TO JEDNAK, ŻE KAŻDY WYNIK W TYM PRZEDZIALE BĘDZIE OKEJ!!

Zdrowe osoby dorosłe do 50-60r.ż najlepiej, aby miały TSH maksymalnie do 2.5ulU/ml (osobiście wśród swoich pacjentów zaobserwowałam, że najlepiej jak jest między 1,5 do 2ulU/ml).

WAŻNE!! Pamiętaj, że jeśli twoje TSH jest już powyżej 2,5ulU/ml i odczuwasz objawy niedoczynności tarczycy to nie lekceważ tego, skonsultuj się z lekarzem endokrynologiem i wykonaj USG tarczycy. Miej jednak na uwadze to, że każdy organizm jest inny i inna może być wrażliwość hormonalna oznacza to, że równie dobrze Twoje TSH może być w granicach 4ulU/ml i możesz czuć sie doskonale nie mieć żadnych dolegliwości związanych z chorobami tarczycy, nie mieć żadnych zmian w USG i to też jest wynik ok. Natomiast uczulam na to aby nie lekceważyć objawów i do norm podchodzić bardzo indywidualnie

TSH jest również mocno zależne od wieku czy stanu fizjologicznego. Jeśli np. staramy się zajść w ciążę czy w okresie samej ciąży najlepiej, aby wynik TSH był w granicach 1,5ulU/ml

Natomiast jeśli chodzi o dzieci jak i osoby starsze wyniki TSH często mogą być wyższe i jest to również normalna sytuacja. U dzieci do 10r.ż TSH może być nawet w granicach 3-4ulU/ml a nawet wyżej.

Hormoy tarczycy

FT3 (trijodotryronina) – główny hormon wydzielany przez gruczoł tarczycowy. Powstaje przez od jodowanie tyroksyny.

FT4 (wolna tyroksyna) – główny hormon wydzielany przez gruczoł tarczycowy

Dwa główne hormony tarczycy służą nam do oceny stany pracy tego gruczołu. A ich poziom powinien być powyżej 50% normy, a tak w ogóle super jak są w granicach 60-80%. Zbyt niski poziom tych hormonów będzie wskazywać na niedoczynność tarczycy a już wartości powyżej 90% normy będą wskazywać na potencjalna nadczynność tarczycy. Jak wiec widać nie tylko w przypadku TSH interpretacja nie do końca jest taka prosta jakby sie to mogło wydawać na pierwszy rzut oka.

Przeciwciała

• anty-TPO – przeciwciała przeciwko peroksydazie tarczycowej
• anty-TG – przeciwciała przeciwko tyreoglobulinie

anty TG sa to przeciwciała przeciwko jak sama nazwa wskazuje tyreoglobulinia. Jest to białko syntetyzowane wyłącznie przez komórki gruczołu tarczycowego a dokładniej przez komórki pęcherzykowe tarczycy. To właśnie tyreoglobulina jest białkiem odgrywającym istotną rolę w jodowaniu L-tyrozyny czyli konwersji hormonów tarczycy FT4 do FT3.

Przeciwciała przeciwko tyreoglobulinie są wytwarzane w przypadku rozwoju chorób o podłożu autoimmunologicznym. Anty-TG jest często wykrywane u pacjentów z chorobą Hashimoto (u około 70-80% chorych) i chorobą Gravesa Basedova (u około 30% chorych).

Zwiększone poziomy przeciwciał anty-TG wraz z przeciwciałami przeciw peroksydazie (anty-TPO lub aTPO) obserwowano w autoimmunologicznym zapaleniu tarczycy, w tym w chorobie Hashimoto.

Choroby tarczycy – Interpretacja wyników badań

	TSH	FT3	FT4	anty-TG	anty-TPO
Niedoczynność tarczycy	wysokie wysokie w normie	w normie niskie niskie	w normie niskie niskie	brak	brak
Niedoczynność tarczycy	niskie niskie w normie	wysokie w normie wysokie	wysokie w normie wysokie	brak	brak
Hashimoto	w normie wysokie	niskie w normie	niskie w normie	wykryte/brak	wykryte/brak
Gravesa-Basedova	niskie w normie	wysokie w normie	wysokie w normie	wykryte/brak	wykryte/brak