Klaudia Jarmuszka-Kosmala Ciąża to wspaniały czas dla przyszłych rodziców, którzy spodziewają się przyjścia na świat nowego członka rodziny. Jest to okres pełne wdzięczności, wyczekiwania i radości. Co jednak warto zrobić, aby w tym czasie maksymalnie zadbać o zdrowie swoje i maluszka? Czy już teraz można wpłynąć na to, aby dziecko zdrowo się rozwijało?
Bardzo istotne jest, aby zwrócić uwagę na produkty spożywcze, które mogą być dla nas potencjalnym zagrożeniem. Do takich produktów można zaliczyć:
- Surowe mięso, ponieważ istnieje duże ryzyko zakażenia się toksoplazmozą;
- Ryby i owoce morza (surowe) ze względu na duże ryzyko infekcji bakteryjnych i pasożytniczych;
- Surowe jaja, ponieważ istnieje duże ryzyko zakażenia się salmonellą;
- Niepasteryzowane mleko, gdyż może dojść do zarażenia się listeriozą;
- Nieumyte warzywa i owoce, ponieważ jest znacznie większe ryzyko rozwoju toksoplazmozy i infekcji bakteryjnych i pasożytniczych;
- Produkty wędzone na zimno, ponieważ zwiększają ryzyko rozwoju zakażeń mikrobiologicznych;
Ciąża – zakażenia toksoplazmozą
Toksoplazmoza to pasożytnicza choroba ludzi i zwierząt spowodowana zarażeniem pierwotniakie Toxoplasma gondii.
Żywiciel ostateczny: koty domowe
Żywiciel pośredni: ssaki łącznie z człowiekiem i ptaki
Zakażenie toksoplazmozą to jedno z najczęstszych zakażeń pasożytniczych na całym świecie. Bardzo wiele osób jest nosicielem toksoplazmozy, a choruje zaledwie niewielki odsetek osób. Toksoplazmoza dla dorosłych osób jest niegroźna największe zagrożenie stwarza dla kobiet cieżarnych i niemowląt.
Przebieg choroby u kobiety w ciąży zazwyczaj jest bezobjawowy. W niektórych przypadkach występują objawy grypopodobne: uczucie zmęczenia, osłabienia, bóle mięśni, stan podgorączkowy.
Wpływ toksoplazmozy na płód:
Zakażenie tokspolazmozą mogą nieść poważne konsekwencje m.in. mogą doprowadzić do zgonu wewnątrzmacicznego płodu, jego wad rozwojowych lub ciężkich zaburzeń neurologicznych, np. małogłowia czy encefalopatii. Dziecku ma większe ryzyko rozwoju zapalenia siatkówki i naczyniówki oka. Dojść może również do zwapnienia mózgowia. Dużo zależy od trymestru, w którym dojdzie do zarażenia. Zarażenie w pierwszym trymestrze ciąży kończą się najczęściej poronieniem
Objawy zarażenia toksoplazmozą:
- padaczka;
- upośledzenie umysłów;
- zaburzenia mowy;
- porażenie dziecięce
- niedowidzenie lub ślepota;
- zaburzenia słuchu;
- powiększenie wątroby i śledziony;
- żółtaczka;
Z obecnego stanu badań wynika, że główną przyczyną zachorowań na toksoplazmozę jest:
- spożywanie surowego lub niedogotowanego mięsa;
Żywicielem ostatecznym pierwotniaka jest kot, a więc toksoplazmozą zarazić można się również poprzez np. sprzątanie kociej kuwety. Dużym zagrożeniem jest sytuacja w której w domu mamy kota wychodzącego, ponieważ głównym źródłem zarażenia kotów są pierwotniaki występujące w mięsie upolowanych gryzoni. Koty żyjące w mieszkaniach i nie mające tyle „swobody” poza domem są mniej narażone na zarażenie się toksoplazmozą, a tym samym są mniejsze szanse na zarażenie się właścicieli kotów tym pierwotniakiem.
Potencjalne sposoby zarażenia się toksoplzmozą:
- w trakcie czyszczenia kociej kuwety, zabawy z kotem lub poprzez głaskanie, zwłaszcza obcych, przypadkowo spotkanych kotów (pierwotniak bytuje w kocich odchodach);
- podczas spożywana surowego lub niedogotowanego mięsa;
- przez picie niepasteryzowanego mleka;
- podczas pracy w ogrodzie (kontakt z ziemią lub produktami nią zanieczyszczonymi);
- przez jedzenie niedokładnie umytych warzyw i owoców;
Ciąża – zakażenia Listerą monocytogenes
Kobiety w ciąży mają aż 18-krotnie większe ryzyko zakażenia Listerią. Zakażenia Listerią monocytogenes stanowią 16-27% potwierdzonych przypadków choroby. Listeria występuje u 12 na 100 000 ciężarnych i u 8,6 na 100 000 żywo urodzonych noworodków.
Listeria monocytogenes wykazuje tropizm w stosunku do łożyska , czemu sprzyja jej wewnątrz komórkowy cykl życia umożliwiający inwazję poza przewodem pokarmowym.
Łożysko ma specyficzne immunologiczne właściwości, regulowane po części przez immunosupresyjny ludzki antygen leukocytarny G (HLA-G) wyciszający funkcje cytolityczne doczesnowych komórek NK, makrofagów, limfocytów T. To sprawia, ze łożysko jest środowiskiem korzystnym dla namnażania się bakterii i formowania mikroropni, z których bakterie mogą być ciągle uwalnianie do matczynego i płodowego krwiobiegu. Ciąża jest więc czasem, kiedy powinniśmy podwójnie zadbać o nasze zdrowie.
Objawy zakażenia u kobiet ciężarnych:
Zakażenie zwykle objawia sie niespecyficznymi objawami klinicznymi często mamy do czynienia z bakteriemią, która ustępuje samoistnie po porodzie. Najczęściej występują objawy grypopodobne:
- gorączka;
- dreszcze;
- bóle gardła; mięśni; brzucha; pleców;
- biegunka;
- wymioty;
- objawy zakażenia układu moczowego;
- zakażenia ośrodkowego układu nerwowego (sporadycznie!)
Zdarza się, że zakażenie Listerią przebiega bezobjawowo.
Rozwijająca się bakteriemia u matki w I i II trymestrze ciąży ma gorsze rokowania i może doprowadzić do:
- wczesnego zakażenia płodu w wyniku, którego najczęściej dochodzi od poronienia (ryzyko stanowi aż 65%);
- przedwczesnego porodu (ryzyko wynosi aż 10-15%)
- urodzenia martwego płodu (ryzyko wynosi aż 27-33%)
Zakażenie w III trymestrze ciąży (tzw. późne)
- powoduje rozwój wrodzonej listeriozy u noworodka
Bakteriemia w przebiegu Listeriozy u kobiety ciężarnej może powodować zapalenie błon płodowych i przenosić sie na łożysko. Listerioza kobiety ciężarnej może stanowić zagrożenie nie tylko dla aktualnej, ale również dla przyszłej ciąży, ponieważ pałeczki Listeri mogą bytować w drogach rodnych kobiety jeszcze przez pewien okres czasu po zakażeniu w związku z tym może dochodzić do cyklicznych reinfekcji.
Do zakażenia się Listerią monocytogenes dochodzi poprzez spożycie:
- surowych i nieumytych warzyw i owoców;
- niepasteryzowanych produktów mlecznych (mleko, sery, lody);
- surowego, gotowanego i mrożonego drobiu i mięsa;
- surowych i wędzonych ryb;
Ciąża – zakażenie Salmonella
Salmonella jest bakterią, którą możemy sie zarazić m.in. poprzez spożycie produktów, które stanowią potencjalne źródło zakażenia np. jajka, owoce oraz warzywa czy mięso m.in. drobiowe. Salmonella mimo że bezpośrednio nie stanowi wysokiego ryzyka dla płodu moze przyczynic sie do osłabienie organizmu matki m.in. do odwodnienia co będzie przekładać się na życie i zdrowie dziecka.
Do najczęstszych skutków salmonelli można zaliczyć m.in.:
odwodnienie – duże odwodenie organizmu będzie prowadzić do rozwoju zaburzeń elektrolitowych;
posocznica – o posocznicy mówimy, kiedy zakażenie rozpowszechnia się przez krew do różnych organów powodując ich zakażenie. W ten sposób może dojść np. do infekcji:
- mózgu powodującego zapalenie opon mózgowych;
- serca powodującego zapalenie wsierdzia;
- kości i stawów powodującego zapalenie szpiku;
obecność tych bakterii we krwi zdarza się stosunkowo rzadko i dotyczy zaledwie 4% przypadków w takiej sytuacji może dojść do:
- przedwszesnego porodu;
- poronienia;
- obumarcia płodu;
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych;
- niewydolność wielonarządowa i zgon.
Jak zabezpieczyć sie przed rozwojem salmonelli:
- nie jedz surowych lub niedogotowanych jajek;
- unikaj niepasteryzowanego nabiału: mleka i niektórych rodzajów miękkiego sera;
- nie spożywaj surowego lub niedogotowanego mięsa nieznanego pochodzenia;
- unikaj jedzenia, które stało przez dłuższy czas w lodówce,
- nie pij niepasteryzowanych soków,
- dokładnie myj warzywa i owoce.
