Julia Lewandowska Dna moczanowa jest chorobą metaboliczną prowadzącą do zapalenia stawów. Bezpośrednią przyczyną choroby jest nadmierne stężenie kwasu moczowego we krwi, które prowadzi do powstawania kryształów kwasu moczowego i odkładania się ich w stawach, powodując ból i stan zapalny.
Przyczyna rozwoju dny moczanowej:
Tak jak już wspomniałam bezpośrednia przyczyną choroby jest odkładanie kryształów kwasu moczowego w stawach. Kwas moczowy jest końcowym produktem katabolizmu zasad purynowych. U zdrowych ludzi jest on wydalany przez nerki. Jak więc można wywnioskować choroba może rozwijać się w wyniku:
- nadmiernej produkcji kwasu moczowego z powodu wzmożonego rozpadu jąder komórkowych;
- nadmiernego dostarczania kwasu moczowego wraz z dietą (dieta bogatupyrynowa);
- upośledzonego wydalania kwasu moczowego z moczem.
Kwas moczowy w formie kryształków odkłada się m.in. w mięśniach, w tkance podskórnej oraz stawach, a tworzone złogi przyczyniają się do rozwoju stanu zapalnego prowadzącego do degradacji chrząstek i powierzchni stawowych.
Dna moczanowa może rozwijać się wyniku innych schorzeń np. białaczki, niedokrwistości hemolitycznej, choroby nowotworowej, ostrej lub przewlekłej niewydolności nerek.
Bardzo często zdarza się, że dna moczanowa jest skutkiem ubocznym stosowania niektórych leków (m.in. antybiotyków czy leków moczopędnych)
Inne przyczyny rozwoju dny moczanowej:
- stres;
- bardzo intensywny wysiłek fizyczny;
- duże ilości alkoholu (alkoholizm);
- szybka i duża utrata masy ciała;
- ostre infekcje
Dna moczanowa – częstotliwość występowania
- Dna moczanowa częściej dotyka mężczyzn niż kobiety.
- Największy odsetek zachorowań wśród mężczyzn przypada między 30 a 50 rokiem życia.
- Wśród kobiet choroba najczęściej zaczyna rozwijać się po menopauzie.
Dna moczanowa – Objawy
Charakterystycznym objawem jest występowanie napadów, które są nagłe i objawiają się:
- podwyższoną temperaturą ciała;
- obrzękiem stawów;
- zaciemnieniem skóry;
- bolesnością stawu, który jest objęty chorobą;
Napady dny mocznowej mogą trwać kilka dni do kilku tygodni, a kolejny napad może pojawić się nawet po latach.
Dna moczanowa – zalecenia diety:
1. Redukcja masy ciała
Po pierwsze z licznych badań wynika, że osoby cierpiące na dnę moczanową często mają problem z nadmierną masą ciała. Redukcja masy ciała i stosowanie zasad zdrowej diety pozwala znacząco obniżyć uciążliwe objawy dny moczanowej. Należy pamiętać, aby redukcja była przeprowadzana powoli, ponieważ szybki i duży ubytek masy ciała jest predysponujący do nasilenia objawów choroby.
2. Ograniczenie puryn w diecie
Po drugie dieta powinna być niskopurynowa (polegająca na ograniczeniu mięsa i ryb (oraz wędlin/ przetworów). To właśnie puryny w organizmie są konwertowane do kwasu moczowego!!!!
3. Pamiętaj o nawodnieniu!!!
Kolejną rzeczą, o której nie możesz zapomnieć jest nawodnienie. W trakcie diety powinniśmy pamiętać o odpowiednim nawodnieniu. Pomocna może okazać sie alkaliczna woda mineralna. Bezsprzecznie powinniśmy wypijać średnio od 1,5 do 3l dziennie
4. Podstawowe zasady zdrowej diety:
- W trakcie diety powinniśmy uwzględnić 4-5 posiłków dziennie w regularnych odstępach czasu.
- Ostatni posiłek powinniśmy uwzględnić minimum 3 godziny przed snem ze względu na wzrost ilości zatrzymywanego kwasu moczowego w organizmie. Dieta powinna być prawidłowo zbilansowana, czyli powinna realizować zapotrzebowanie na wszystkie składniki odżywcze.
- Bez wątpienia całkowicie należy wyeliminować alkohol. Szczególnie piwo, które nawet w niewielkiej ilości prowadzi do wzmożonej diurezy przez co odwadnia organizm co powoduje wzrost stężenia puryn.
- Dieta powinna być oparta na dużej ilości warzyw, które alkalizują mocz, wspomagając wydalanie kwasu moczowego, oraz owoców niskofruktozowych. Bez wątpienia fruktoza wzmaga degradację adeniny, co skutkuje wzrostem stężenia kwasu moczowego w surowicy krwi. Szczególnie pozytywny wpływ na dnę moczanowa maja czereśnie/wiśnie.
- Zalecana jest również umiarkowana aktywność fizyczna, dostosowana do wieku i stanu zdrowia, jednak powinna się pojawiać jeśli akurat chory nie ma zaostrzonego stanu chorobowego.
- W diecie niewątpliwie należy ograniczyć podaży kawy, herbaty, kakao i czekolady
- Przy ograniczeniu podaży ryb można włączyć suplementację, szczególnie kwasami omega-3 z uwagi na ich działanie przeciwzapalne
- W jadłospisie podaż tłuszczu powinna być na umiarkowanym poziomie, gdyż jego nadmiar nasila zwrotne wchłanianie moczanów w kanalikach. Rekomendowana jest dieta wysokowęglowodanowa, gdyż zwiększa wydalanie tych związków z moczem.
- Preferowana obróbka termiczna żywności to: gotowanie w dużej ilości wody, duszenie bez obsmażania, pieczenie bez dodatku tłuszczu
- Niedozwolone są zupy i sosy na wywarach kostnych, mięsnych, grzybowych oraz potrawy smażone, pieczone z tłuszczem, duszone z wcześniejszym obsmażaniem.
Podział produktów ze względu na zawartość puryn
| Produkty z wysoką zawartością puryn | Ryby: dorsz, karp, łosoś, makrela, pstrąg, sandacz, sola, szczupak, szproty wędzone, śledź Skorupiaki: krewetki Mięso: cielęcina, jagnięcina, wołowina karkówka, rostbef, wieprzowina karkówka, szynka Drób: kurczak pieczony, pierś z kurczaka, udo z kurczaka Podroby: grasica, wątróbka cielęca, wątróbka wieprzowa, wątróbka wołowa Warzywa: brokuły, brukselka, groszek zielony, kalafior, kukurydza, papryka, por, szpinak Grzyba: boczniaki, borowiki, pieczarki Napoje alkoholowe: piwo, wino, wódka |
| Produkty ze średnią zawartością puryn | Mięso, wędliny i ryby: flądra, lin, wołowina mostek, kiełbaski „frankfurterki”, parówki, kaszanka „watrobianka” Warzywa: dynia, fasolka szparagowa zielona, jarmuż, kapusta czerwona, kapusta włoska Suche nasiona roślin strączkowych: fasola biała, groch, soczewica Owoce: banan, melon |
| Produkty z niską zawartością puryn | Produkty mleczne: mleko, mleko zsiadłe, sery pleśniowe, sery żółte, serek wiejski Tłuszcze i oleje Mięso i wędliny metka, mortadela, salami, szynka gotowana Produkty zbożowe: kajzerki, chleb biały, chleb chrupki, makaron Warzywa: buraki czerwone, cebula, cukinia, kapusta biała, kapusta kwaszona, kapusta pekińska, marchew, ogórki, pomidory, rzodkiewki, sałata, ziemniaki |
