Wpływ masy ciała na płodność kobiety

Do częstych przyczyn zaburzeń występowania owulacji u kobiet z otyłością należą zaburzenia o podłożu endokrynologicznym, takie, jak: obniżenie sekrecji hormonu FSH, LH czy zmniejszone wydzielanie progesteronu przez ciałko żółte, zmniejszenie poziomu globuliny płciowej SHBG (których prawidłowe stężenia w poszczególnych fazach cyklu miesiączkowego warunkują szanse na zapłodnienie i rozwój zarodka)

Wpływ otyłości na funkcje reprodukcyjne

Nadmierne gromadzenie się tkanki tłuszczowej trzewnej → zmiany w dystrybucji i metabolizmie steroidów płciowych i glikokortykosteroidów. Aromataza usytuowana w adipocytach obszaru trzewnego, powoduje zmiany proporcji między androgenami i estrogenami

Otyłość trzewna → hiperinsulinemia i insulinooporność → główna przyczyna niepłodności u otyłych kobiet

Hiperinsulinemia wpływa na:

• zwiększenie syntezy i sekrecji androgenów w komórkach warstwy tekalnej (osłonka) jajnika i spadek syntezy białka SHBG (białko wiążące hormony płciowe),
• zwiększenie ekspresji androgenów, które powodują:
  • zaburzone wydzielanie gonadoliberyny i gonadotropin,
  • nieprawidłowy wzrost pęcherzyków jajnikowych,
  • zaburzenia czynności jajnika
  • zmniejszenie częstości owulacji,

Komórki tekalne (osłonki) wytwarzają androgeny (testosteron, androstendion) – hormony płciowe odpowiadające przede wszystkim za rozwój cech męskich (męski typ owłosienia, niski ton głosu), powodują też zwiększoną aktywność skórnych gruczołów łojowych. Dla kobiet niewielkie stężenia tych hormonów są niezbędne dla prawidłowego przebiegu cyklu owulacyjnego. Ciałko żółte również jest aktywne hormonalnie. Odpowiada za produkcję progesteronu i estrogenów.

Nadmierna masa ciała wiąże się często z:

• Zaburzeniami miesiączkowania takie jak brak menstruacji czy skąpe/zbyt obfite miesiączki;
• Niepłodnością owulacyjną czyli brakiem owulacji (czasami mimo regularnego krwawienia miesiączkowego, czy słabą reakcją na leki stosowane w leczeniu niepłodności.
• Poronieniami.
• Zaburzenia gospodarki węglowodanowej:

Nadmierna masa ciała w ciąży będzie wpływać na zwiększone ryzyko:

• występowania nadciśnienia czy cukrzycy ciążowej
• ciecia cesarskiego;
• wystąpienia u dziecka zespołu Downa;

Zbyt duża masa ciała może być również przyczyną niedotlenienia płodu

Dlaczego masa ciała będzie wpływać na płodność?

Mimo że otyłość może wynikać ze stanu zapalnego rozwijającego się w organizmie to również samo nagromadzenie tkanki tłuszczowej będzie generować stan zapalny. Tkanka tłuszczowa poza magazynowaniem energii jest również organem endokrynnym, który wydziela wiele substancji bioaktywnych tzw. adipokin. To właśnie te substancje wpływają na nasz organizm. Dodatkowo w otyłości szczególnie zwiększa się aktywność wydzielnicza makrofagów zlokalizowanych w tkance tłuszczowej, a jednocześnie wzrasta ich liczba.

Makrofagi są komórkami żernymi, których główną rolą w organizmie jest przeprowadzanie fagocytozy, czyli pochłaniania i niszczenia między innymi drobnoustrojów, mikroorganizmów oraz uszkodzonych, nieprawidłowych lub obumierających komórek. Komórki te rozpoczynają i regulują proces zapalny, niszczą drobnoustroje, a także eliminują nieprawidłowe komórki (np. nowotworowe) i inicjują proces regeneracji tkanek. Makrofagi i adipocyty mogą wywierać wzajemnie wpływ na swoją aktywność.

Wzrost objętości adipocytów i zwiększona liczba oraz aktywność makrofagów w tkance tłuszczowej powodują liczne nieprawidłowości metaboliczne oraz modulują odpowiedź immunologiczną. Zapalenie przewlekłe powoduje niszczenie tkanek własnych organizmu. U osób otyłych dochodzi do zapalenia niskiego stopnia co oznacza, ze nie jest ono o dużej intensywności, ale ciągnie się przez długi okres czasu. Najbardziej niekorzystnym typem otyłości czyli takim, który powoduje najwięcej konsekwencji dla zdrowia jest otyłość wisceralna (trzewna inaczej typu brzusznego – około narządowa). Wpływa ona negatywnie na metabolizm i zakłóca działanie komórek układu odpornościowego.

***

Przewlekły stan zapalny i wytwarzanie przez tkankę tłuszczową adipokin będzie wpływać na bezpłodność. Stopień otyłości i dystrybucja tkanki tłuszczowej są ważnymi czynnikami, które wpływają na układ rozrodczy kobiet. Dzieje się tak, ponieważ do prawidłowego funkcjonowania jajników potrzebna jest równowaga energetyczna organizmu

Odchylenia od prawidłowej masy ciała przyczyniają się do zaburzeń procesu owulacji, a wpływ masy ciała na płodność widoczny jest na każdym etapie procesu reprodukcji.

Nagromadzenie tkanki tłuszczowej będzie generować stan zapalny. Tkanka tłuszczowa poza magazynowaniem energii jest również narządem endokrynnym, który wydziela wiele substancji bioaktywnych tzw. adipokin. Nadwadze i otyłości towarzyszy:

• obniżone wydzielanie adyponektyny mającej korzystny wpływ na wrażliwość tkanek na insulinę i owulację.
• Zwiększone stężenie w surowicy adypokin, takich jak interleukina 6 (IL-6), leptyna, PAI-(inhibitor aktywatora plazminogenu-1), rezystyna i TNF-? (czynnik martwicy nowotworow-α). Większość z nich sprzyja oporności na insulinę i prawdopodobnie także upośledzeniu implantacji. Leptyna i rezystyna wydają się zaburzać owulację.

Tak więc nadwaga i otyłość mogą z jednej strony prowadzić do niepłodności spowodowanej zaburzeniami owulacji, a z drugiej do upośledzenia implantacji. Mogą także wiązać się ze zwiększonym ryzykiem poronienia

Nadmierna masa ciała wiąże się z ryzykiem problemów o podłożu endokrynologicznym jak np.:

• Obniżona sekrecja hormonów FSH i LH
• Zmniejszone wydzielanie progesteronu przez cialko żólte
• Zmniejszenie poziomu globuliny płciowej SHBG (których prawidłowe stężenie w poszczególnych fazach cyklu miesiączkowego warunkują szanse na zapłodnienie i rozwój zarodka

Nadmiar tkanki tłuszczowej trzewnej:

• Powoduje zmiany w dystrybucji i metabolizmie hormonów płciowych
• Enzymy usytuowane w komórkach tkanki tłuszczowej obszaru trzewnego, powoduje zmiany w proporcji między androgenami i estrogenami
• Otyłość trzewna (brzuszna) wiąże się z rozwojem hiperinsulinemii, inuslinooporności, które są główną przyczyną niepłodności w przypadku kobiet z nadmierną masą ciała