Wiktoria Gałecka Hashimoto (AZT) jest przewlekłym autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy. Na Hashimoto choruje 3-4% populacji Polski, co oznacza, że ma z nią do czynienia ponad milion osób, w tym warto zaznaczyć, że kobiety chorują 10 razy częściej niż mężczyźni. Przewlekłe zapalenie tarczycy jest ciężkie do zdiagnozowania, ponieważ bardzo często przez lata nie daje żadnych objawów, a nieleczone może przekształcić się w niedoczynność tarczycy. W przypadku Hashimoto dochodzi do niedoboru hormonów tarczycy. O rozwoju choroby mogą świadczyć między innymi:
- nieregularne miesiączki,
- trudności w zajściu w ciążę,
- wahania masy ciała,
- problemy ze skórą – trądzik
- ciągłe uczucie zmęczenia i brak energii
Nieleczony rozwój Hashimoto może prowadzić do spadku tempa metabolizmu, zaburzeń gospodarki lipidowej i węglowodanowej w wątrobie co może prowadzić do insulinooporności, niepłodności u kobiet w wieku rozrodczym lub zwiększonym ryzykiem poronień, a w skrajnych przypadkach do depresji.
Rola diety w łagodzeniu objawów Hashimoto i redukcji stanu zapalnego
Przy AZT zalecana jest dieta przeciwzapalna, która eliminuje produkty prozapalne takie jak: cukier, tłuszcze trans, nadmiar nasyconych kwasów tłuszczowych, przetworzoną żywność, fast-foody, używki – papierosy i alkohol, a także mocno smażone potrawy. Taka dieta pełni bardzo ważną rolę w leczeniu, ponieważ wpływa ona na poziom autoprzeciwciał – obniża ich poziom, poprawia funkcjonowanie tarczycy, spowalnia procesy zapalne, łagodzi objawy i zapobiega zaburzeniom metabolicznych. Za wzorzec uznaje się dietę śródziemnomorską, która zapewnia odpowiednią podaż ryb, owoców morza, świeże owoce i warzywa, zdrowe tłuszcze, a także zioła i przyprawy działaniu przeciwzapalnym. Dieta powinna być bogata w kwasy omega-3, które wykazują działanie przeciwzapalne, a także stymulują przekształcanie tyroksyny (T4) w trójjodotyroninę (T3).
Podstawowe zasady odżywiania się przy AZT
Dieta w przewlekłym zapaleniu tarczycy powinna być zróżnicowana i pełnowartościowa – zaleca się stosowanie diety przeciwzapalnej. Główne zalecenia diety można zamknąć w paru punktach:
Przy wyborze warzyw do swojego jadłospisu należy pamiętać o warzywach krzyżowych, które zawierają związki wolotwórcze (goitrogeny). Do takich warzyw należą kapusty, brokuły, kalafior, kalarepa i jarmuż. Wiążą one jod, który jest potrzebny do prawidłowej syntezy hormonów tarczycy. Jednak nie oznacza to, że trzeba kompletnie zrezygnować ze spożywania kalafiora, czy brukselki. Jedz je 3-4 razy w tygodniu i pamiętaj, aby nie spożywać warzyw krzyżowych jako pierwszy posiłek po spożyciu leku. Aby pozbyć się związków antyodżywczych aż o 30-40%, gotuj warzywa w dużej ilości wody bez przykrycia.
Choroba Hashimoto jest mocno powiązana z cukrzycą, ponieważ bardzo często występuje jako jedno z powikłań choroby. Niedoczynność tarczycy, będąca następstwem nieleczonego Hashimoto, powoduje zmniejszenie wchłaniania glukozy do krwi, co prowadzi do gromadzenia się cukru w organizmie. Nadmiar cukru powoduje zwiększoną produkcję insuliny w celu wykorzystania nadmiaru glukozy, co w ostateczności prowadzi do insulinooporności. Zarówno cukrzyca jak i Hashimoto są mocno ze sobą powiązanie, ponieważ u wielu osób istnieje wysoka predyspozycja genetyczna do rozwoju chorób autoimmunologicznych. Co ciekawe „duża liczba pacjentów chorujących jednocześnie na cukrzycę i Hashimoto rezygnuje ze spożywania owoców i soków owocowych w obawie o ilość cukrów. Oby o podwyższony cukier są zupełnie niepotrzebne, ponieważ owoce i soki owocowe mają bardzo niski lub średni indeks glikemiczny, nie zawierają sztucznie dodawanych cukrów, możemy w nich znaleźć jedynie fruktozę, która występuje naturalnie.” Potwierdziły to badania kliniczne z 2017 roku w Journal of Nutritional Science.
ANTYOKSYDANTY – DLACZEGO SĄ TAK WAŻNE
Antyoksydanty znane też pod nazwą przeciwutleniacze, to związki chemiczne, które odpowiadają za neutralizację wolnych rodników tlenowych. To właśnie one przyspieszają proces starzenia się i zwiększają ryzyko powstania wielu chorób takich jak cukrzyca, miażdżyca, choroby nowotworowe, zaćmę, czy astmę. Warto pamiętać, że wolne rodniki występują w organizmie naturalnie, ale to właśnie nadmiar spowodowany np. złym stylem życia, stresem, stosowaniem używek, czy nadmiernym promieniowaniem UV prowadzi do tzw. stresu oksydacyjnego.
Może się on objawiać bólem głowy, wysypką skórną, ogólnym osłabieniem lub bólami mięśni i stawów. Aby zapobiegać niepożądanych działaniom zaleca się stosowanie właśnie antyoksydantów w postaci suplementów i kosmetyków wzbogaconych o przeciwutleniacze. Antyoksydanty możemy podzielić na trzy grupy egzogenne, czyli takie, które musimy dostarczyć do organizmu, np. Witamina C, witamina A itp. Endogenne to te, które organizm wytwarza sam, należą do nich między innymi koenzym Q10 i melatonina. Trzecia grupa antyoksydantów, odnosi się do substancji które przynależą do obu grup jednocześnie, np. Koenzym Q10, ponieważ jego produkcja w organizmie maleje wraz z wiekiem i w późniejszych etapach życia zaleca się rozpoczęcie suplementacji. Co ciekawe do przeciwutleniaczy zaliczane są również niektóre mikroelementy takie jak selen i cynk.
W jakich produktach znajdziemy antyoksydanty?
- Natka pietruszki, cytrusy, dzika róża -> witamina C
- orzechy, oleje roślinne -> witamina E
- pomarańcze, czerwona papryka -> witamina A
- gorzka czekolada, jabłka, kakałko -> flawonoidy
- zielone warzywa liściaste -> luteina
- grejpfruty, pomidory -> likopen
- pestki dyni -> cynk
- ryby -> selen
- brokuły, szpinak, brukselka -> kwas alfa-liponowy
- Przyprawy: cynamon, bazylia, mielone goździki, imbir, czy kurkuma
O tym jakie zdolności antyoksydacyjne ma dany produkt mówi skala ORAC – Oxygen Radical Absorbance Capacity. Im wyższy współczynnik ORAC w 100 gramach produktu, tym wyższe właściwości przeciwutleniające.
Znaczenie mikroelementów
Mikroelementy stanowią podstawę diety przy przewlekłym zapaleniu tarczycy, to właśnie dzięki nim nasz organizm prawidłowo funkcjonuje. Do najważniejszych mikroelementów przy Hashimoto należą:
- jod
- cynk
- selen
- witamina D
JOD – jest kluczowym składnikiem odpowiadającym za syntezę hormonów tarczycy, reguluje metabolizm – zwiększając przemianę materii, wspiera funkcjonowanie układu nerwowego – wpływając na procesy myślowe, pamięć i koncentrację, a także odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego, między innymi regulując rytm serca.
CYNK – zmniejsza poziom stresu oksydacyjnego, pozwala zmniejszyć stan zapalny w organizmie, a także pomaga spowolnić postępy choroby.
SELEN – bierze udział w syntezie hormonów tarczycy, ma działanie przeciwutleniające, obniża poziom TPOAb – przeciwciał przeciwko peroksydazie tarczycowej, w surowicy krwi.
Selen i Cynk w chorobie Hashimoto – Biosfera Centrum Terapii, Poznań
WITAMINA D – odpowiednia ilość witaminy D wykazała pozytywny wpływ na prawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego, poprzez zmniejszenie zawartości prozapalnych cytokin – białek wpływających na wzrost i pobudzenie komórek biorących udział w odpowiedzi odpornościowej. Wykazano, że niedobór witaminy D powoduje zaburzenie równowagi immunologicznej w wyniku czego może nastąpić pogłębiony rozwój choroby autoimmunologicznej – w tym przypadku Hashimoto. Dawkowanie zależne jest od koloru skóry, czy promieniowania słonecznego. Warto pamiętać, że najlepiej zgłosić się do lekarza, aby na podstawie badań mógł dobrać odpowiednią dawkę tej witaminy.
Podsumowanie
Podsumowując Hashimoto to autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, które wpływa na metabolizm i zdrowie. Kluczowe w łagodzeniu objawów jest stosowanie diety przeciwzapalnej bogatej w antyoksydanty, zdrowe tłuszcze, białko oraz mikroelementy, przy jednoczesnym ograniczeniu produktów prozapalnych.
